Rak jajnika w ujęciu statystycznym

Codziennie 9 Polek dowiaduje się, że ma raka jajnika. Co roku więc w naszym kraju rozpoznaje się blisko 3,5 tysiąca nowych zachorowań na ten nowotwór oraz odnotowuje 2,5 tysiąca zgonów z jego powodu.

Światowy Dzień Świadomości Raka Jajnika jest okazją, aby zwrócić uwagę na problem tej choroby i zwiększyć czujność onkologiczną kobiet.

Rak jajnika to jeden z najpoważniejszych nowotworów narządów płciowych u kobiet. Stanowi około 5 procent wśród wszystkich zachorowań u kobiet i jest na 5 miejscu pod względem częstości ich zgonów. Ponieważ nowotwór początkowo rozwija się bezobjawowo, ponad 70 procent przypadków wykrywanych jest w zaawansowanym stadium, gdzie skuteczność leczenia jest stosunkowo mała.

Grupa ryzyka

Wśród kobiet szczególnie narażonych na zachorowanie na raka jajnika są te, u których nowotwór występował w rodzinie. W grupie ryzyka znajdują się również panie, u których zwracają uwagę następujące czynniki związane z gospodarką hormonalną: wczesna pierwsza miesiączka lub torbiele jajnika. Ryzyko wystąpienia choroby zwiększają także otyłość, nieprawidłowa dieta oraz palenie tytoniu. Występuje u kobiet w każdym wieku, ale najwięcej zachorowań notuje się w wieku od 40 do 70 roku życia.

Co nas powinno zaniepokoić?

Rak jajnika stanowi trudny problem w ginekologii onkologicznej, pomimo dużych wysiłków zmierzających do jego wczesnego wykrycia. Objawy raka jajnika są bardzo słabo wyrażane i najczęściej mają charakter nieswoisty. Dlatego kobieta powinna zwrócić uwagę na pojawiające się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak powtarzające się wzdęcia, biegunki, uczucie sytości czy ucisk w  miednicy. Objawy te niestety łatwo przeoczyć lub przypisać innym schorzeniom. Pacjentki skarżą się na ogół na uczucie ciężkości w jamie brzusznej, choć często występują bóle o  nietypowej lokalizacji dla narządu rodnego. Dość rzadkie objawy raka jajnika to nerwobóle ud, okolicy kulszowej lub pachwinowej. Uczucie ciężkości lub ucisku może być spowodowane przez własny ciężar dużej torbieli lub ucisk spowodowany przez naciekanie nowotworowe. Powiększanie się rozmiarów guza może objawiać się uczuciem nagłego parcia na mocz, zaparciami oraz okresowo bolesnymi stosunkami płciowymi. Sporadycznie mogą występować objawy raka jajnika w postaci nieprawidłowego krwawienia z dróg rodnych. Wraz z postępem choroby do objawów zaawansowanego raka jajnika należą wzdęcia, niestrawność, selektywna nietolerancja pokarmów, nudności, wymioty, brak łaknienia oraz trudności w oddawaniu stolca.

W związku z powyższym priorytetowym czynnikiem w wykrywaniu raka jajnika jest świadomość kobiety dotycząca samej choroby, umiejętność odczytywania sygnałów wysyłanych przez organizm, znajomość własnych obciążeń rodzinnych i przede wszystkim trafienie na lekarza, który będzie potrafił powiązać wszelkie objawy chociażby te ze strony układu pokarmowego z możliwością rozwoju złośliwej zmiany jajnika.

Rokowania – rak jajnika

Rokowania w raku jajnika zależą od wielu czynników – przede wszystkim stopnia zaawansowania choroby. Około 70% chorych rozpoczyna leczenie raka jajnika w III lub IV stopniu zaawansowania klinicznego. Wczesne rozpoznanie guza jajnika ma najczęściej charakter przypadkowy. Podsumowując, nowotwór jajnika ze względu na jego bezobjawowy rozwój we wczesnych fazach, niespecyficzne objawy raka jajnika oraz niedostępność skutecznego badania wykrywającego guz na wczesnym etapie rozwoju, najczęściej rozpoznawany jest w późnym okresie zaawansowania klinicznego. Późna diagnoza wiąże się z  potrzebą wprowadzenia agresywnego leczenia onkologicznego i niepewnym rokowaniem. Rokowania w raku jajnika zależą od stopnia zaawansowania choroby, typu histologicznego guza, wieku pacjentki oraz zakresu przeprowadzonego leczenia operacyjnego i terapii następowej. Rokowania raka jajnika pogarszają się wraz ze stopniem zaawansowania raka. Według statystyk epidemiologicznych dla stopni klinicznych przeżycia 5-letnie pacjentek z  rakiem jajnika wynoszą: I stopień: 93%, II stopień – 70%, III stopień – 37%, IV stopień – 25%. Najnowsze metody leczenia oraz prowadzone na szeroką skalę badania kliniczne nad nowymi terapiami dają pewną nadzieję na poprawę rokowania w raku jajnika.
 

Z racji, że początkowy okres nowotworu jajnika przebiega najczęściej bezobjawowo, istotnym czynnikiem zapobiegania rozwoju choroby jest podejmowanie regularnych badań.

Karolina Fortuniak
Wydział Promocji Zdrowia